Cobenfy (znany również jako KarXT) to nowy lek przeciwpsychotyczny zatwierdzony przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) we wrześniu 2024 roku do leczenia schizofrenii u dorosłych. Jest to pierwszy od ponad 30 lat lek o nowym mechanizmie działania, który oddziałuje na receptory cholinergiczne M1 i M4, a nie na receptory dopaminowe, co odróżnia go od dotychczasowych terapii
Obecnie Cobenfy nie jest dostępny w Europie, w tym w Polsce, i nie wiadomo, kiedy będzie dostępny w Polsce . Nie figuruje on w Rejestrze Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu w Polsce, prowadzonym przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych
Jak dokładnie działa Cobenfy?
Cobenfy to połączenie dwóch substancji czynnych:
- Xanomelin – aktywator receptorów muskarynowych M1 i M4 w mózgu.
- Trospium – substancja nieprzekraczająca bariery krew-mózg, która ogranicza działanie xanomelinu poza ośrodkowym układem nerwowym (czyli w reszcie ciała).
Co to oznacza w praktyce?
- Xanomelin stymuluje receptory M1 i M4, które mają znaczenie w regulacji funkcji poznawczych i procesów psychotycznych. Aktywacja tych receptorów może:
- poprawiać objawy pozytywne schizofrenii (np. halucynacje, urojenia),
- łagodzić objawy negatywne (np. apatię, wycofanie społeczne),
- działać korzystnie na funkcje poznawcze.
- Trospium chroni organizm przed działaniami niepożądanymi xanomelinu, ponieważ blokuje jego wpływ na receptory cholinergiczne poza mózgiem – np. w jelitach czy pęcherzu. Dzięki temu pacjenci rzadziej doświadczają skutków ubocznych, takich jak biegunki, poty czy problemy z oddawaniem moczu.
Dlaczego to przełom?
Większość obecnych leków przeciwpsychotycznych działa przez blokowanie receptorów dopaminowych D2, co często prowadzi do efektów ubocznych takich jak:
- sztywność mięśni,
- drżenie (objawy parkinsonowskie),
- przyrost masy ciała,
- problemy metaboliczne.
Cobenfy omija dopaminę i w zamian wykorzystuje inny system neuroprzekaźników (cholinergiczny), co czyni go pierwszym od dekad lekiem o nowym mechanizmie działania.
